Cách điều trị bệnh viêm vú ở dê

Cách điều trị bệnh viêm vú ở dê

Viêm vú là tình trạng viêm ở bầu vú, thường do vệ sinh kém hoặc bị chấn thương trên da dê. Bệnh này có thể do nhiễm vi rút, vi khuẩn hoặc nấm, mặc dù nhiễm trùng do vi khuẩn có vẻ là phổ biến nhất. Yêu cầu bác sĩ thú y khám dê của bạn ngay khi bạn nghi ngờ bùng phát bệnh viêm vú và đề phòng những đợt bùng phát trong tương lai bằng cách thực hành vệ sinh hợp lý trong trang trại của bạn.

I.1 Cách ly (các) con dê bị bệnh. Nếu một hoặc nhiều con dê của bạn bị viêm vú, bạn sẽ phải tách những con dê bị bệnh ra khỏi đàn. Một số nông dân đã thận trọng đến mức tiêu hủy những con vật bị ảnh hưởng để giảm thêm khả năng bùng phát bệnh viêm vú.  Giữ những con dê bị ảnh hưởng trong đàn có nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe của những con dê khác và làm tăng khả năng bạn vô tình lấy sữa từ một con dê bị viêm vú.

I.2 Lau khô núm vú. Nếu dê bị viêm vú, điều đầu tiên bạn cần làm là cạn sữa vú. Làm cạn sữa có nghĩa là tạo ra một giai đoạn không cho con bú/vắt sữa để điều trị nhiễm trùng và mô tuyến vú có thể nghỉ ngơi và tái tạo.

• Việc cạn sữa lý tưởng là nên bắt đầu khoảng hai tuần trước ngày cạn mong muốn, nhưng vì bệnh viêm vú có thể xuất hiện bất ngờ nên bạn có thể bắt đầu cạn sữa ngay.
• Giảm dần năng lượng trong khẩu phần ăn của dê và thay thế bằng khẩu phần giàu chất xơ. Cơ thể dê sẽ nhận ra rằng có ít chất dinh dưỡng hơn và sản xuất sữa sẽ chậm lại.
• Thử cắt bỏ ngũ cốc khỏi khẩu phần ăn của dê và thay cỏ linh lăng (alfalfa) bằng cỏ khô. Những con dê sản xuất cao có thể cần một chế độ ăn ít calo hơn như rơm và nước, mặc dù cỏ khô thường là đủ.
• Đừng hạn chế lượng thức ăn hoặc nước uống mà dê của bạn có. Khi vật nuôi ít được tiếp cận với thức ăn và nước uống, chúng có xu hướng tìm kiếm bất kỳ nguồn thức ăn nào khác mà chúng có thể tìm thấy, điều này có thể dẫn đến ăn thực vật độc hại hoặc tranh giành tài nguyên.

I.3 Sử dụng cách nhúng núm vú hiệu quả. Núm vú của dê cần được làm sạch bằng thuốc sát trùng để tiêu diệt các mầm bệnh bên ngoài sống trên bầu vú. Một sản phẩm có chứa iốt hoặc chlorhexidine được coi là phương pháp điều trị hiệu quả nhất, cũng như là một trong những phương pháp điều trị phổ biến nhất. 

• Nếu sử dụng chlorhexidine, hãy chọn sản phẩm có nồng độ 2%. 
• Bôi thuốc sát trùng hai lần cách nhau 24 giờ để đạt hiệu quả tối đa.
• Đổ đầy dung dịch nhúng vú vào cốc nhúng vú chuyên dụng và cho núm vú dê thấp đầy vào cốc nhúng.

I.4 Xác định mầm bệnh gây viêm vú. Bác sĩ thú y của bạn rất có thể sẽ tiến hành các xét nghiệm trên sữa và /hoặc máu của dê để xác định mầm bệnh cụ thể gây ra nhiễm trùng. Tác nhân gây bệnh ảnh hưởng đến con dê của bạn sẽ xác định loại thuốc (nếu có) mà bác sĩ thú y có thể kê đơn và nó có thể ảnh hưởng đến triển vọng của bác sĩ thú y về thời gian hồi phục của con dê.

• Staphylococci âm tính với men coagulase (tụ cầu trắng) là một trong những mầm bệnh phổ biến nhất gây ra bệnh viêm vú.
• Nhiễm trùng tụ cầu vàng khá hiếm gặp, nhưng khi xảy ra, chúng có xu hướng dai dẳng và không đáp ứng tốt với việc điều trị.
• Nhiễm trùng Streptococcus agalactiae rất hiếm gặp và thường không được coi là nguy cơ gây viêm vú ở dê.
• Nhiễm mycoplasma có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng ở dê và có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn như nhiễm trùng huyết, viêm đa khớp, viêm phổi hoặc viêm não.

I.5 Cho dê uống thuốc. Tùy thuộc vào kết quả cấy sữa, bác sĩ thú y có thể đề nghị một đợt thuốc điều trị viêm vú. Thuốc kháng sinh thường được kê đơn, nhưng bạn sẽ phải ngừng sử dụng khi hết nhiễm trùng và kiểm tra sữa để đảm bảo không có kháng sinh trước khi tiếp tục vắt sữa.

• Thuốc kháng sinh như benzylpenicillin, cloxacillin, amoxicillin, cephalonium, cefoperazone, erythromycin, Tilmicosin, kanamycin, penicillin, ampicillin hoặc tetracycline đều có thể được sử dụng để điều trị viêm vú.
• Nên kết hợp thêm kháng viêm khi điều trị cùng kháng sinh để tiêu viêm và hạ sốt.
• Nên tiêm bắp (IM) cho kháng sinh và kháng viêm
• Thuốc mỡ kháng sinh dạng tuyp cũng có thể được dùng cho các núm vú, nhưng bạn sẽ cần theo dõi dê cái để đảm bảo da của nó không bị kích ứng.

II.1 Tìm các dấu hiệu lâm sàng của bệnh viêm vú. Viêm vú thường xảy ra dưới dạng toàn thân (cấp tính) hoặc dạng mãn tính. Dạng toàn thân phát triển rất nhanh và có các triệu chứng như sốt cao (trên 105 độ F, hoặc 40,5 độ C) và mạch tăng cao. Dạng mãn tính của viêm vú thường phát triển như một bệnh nhiễm trùng dai dẳng và thường không thể chữa khỏi.

• Viêm vú cấp tính biểu hiện bằng các tuyến vú cứng, sưng, màu đỏ, cũng như tiết sữa có nhiều nước và hơi vàng (do có nhiều bạch cầu).
• Viêm vú mãn tính thường biểu hiện bằng những cục cứng trên bầu vú và có thể kèm theo không tiết sữa và cảm giác nóng khi chạm vào.

II.2 Chạy thử nghiệm trên con dê bị ảnh hưởng. Các xét nghiệm thông thường mà bác sĩ thú y của bạn có thể yêu cầu bao gồm cấy sữa vi sinh, số lượng tế bào soma (SCC), Xét nghiệm viêm vú California (CMT) hoặc xét nghiệm hấp thụ miễn dịch liên kết với enzym (ELISA). SCC và CMT là hai xét nghiệm thường được sử dụng nhất để xác định các trường hợp viêm vú.

• Cần biết rằng cấy vi khuẩn âm tính không nhất thiết có nghĩa là không có trường hợp viêm vú do vi khuẩn. Nhiều loại vi khuẩn được thải ra theo chu kỳ và do đó có thể không xuất hiện trong mẫu sữa. 

II.3 Ngoại suy thông tin dựa trên lịch sử và hành vi của bầy đàn. Nếu một hoặc nhiều con dê trong đàn của bạn bị viêm vú, rất có thể những con dê khác cũng đã bị viêm vú. Sau khi xác định và cách ly một con dê bị bệnh, bạn có thể muốn kiểm tra thường xuyên bầu vú, sữa và nhiệt độ cơ thể của những con dê khác của mình để theo dõi các dấu hiệu cho thấy nhiễm trùng đã lây lan.

III.1 Cải thiện vệ sinh trước khi vắt sữa. Cải thiện vệ sinh các điều kiện trước khi vắt sữa và vắt sữa có thể làm giảm đáng kể tỷ lệ lây truyền bệnh viêm vú. Điều này bao gồm điều kiện vệ sinh tốt hơn và sạch sẽ hơn trong chuồng nuôi dê và khu vực vắt sữa.

• Không nên để đàn dê quá đông. Mỗi con dê phải có đủ chỗ trong chuồng cũng như ngoài sân.
• Các lối đi giữa khu vực vắt sữa của bạn và chuồng hoặc ruộng của dê phải được giữ sạch sẽ. Các đường dẫn phải thoát nước tự do và phải không có phân và bùn.
• Lau khô và rửa kỹ bầu vú và núm vú bằng nước sạch. Đảm bảo rằng bạn cũng rửa tay trước và sau khi vắt sữa.
• Dùng nước chấm và thuốc xịt để khử trùng tuyến vú trước khi vắt sữa, đồng thời giữ cho mọi dụng cụ vắt sữa bạn sử dụng sạch sẽ và vệ sinh.

III.2 Giảm thời gian vắt sữa dê. Một số nghiên cứu sơ bộ cho thấy có thể có mối liên hệ giữa các đợt bùng phát bệnh viêm vú và thời gian dê gắn bó với bộ phận vắt sữa. Mặc dù điều này không thể ngăn chặn dứt điểm các trường hợp viêm vú, nhưng điều này đáng được xem xét thêm và nó có thể đảm bảo giảm thiểu thời gian kết nối với thiết bị vắt sữa.

III.3 Xác định và cách ly hoặc tiêu hủy những con dê bị ảnh hưởng. Nếu bất kỳ con dê nào của bạn bị viêm vú, chúng không nên được nuôi chung với những con còn lại trong đàn. Hầu hết các chế độ vệ sinh và phòng ngừa bệnh viêm vú đều khuyến cáo cách ly những con dê bị bệnh khỏi đàn hoặc tiêu hủy chúng để ngăn ngừa dịch tái phát.

Đồng tác giả Ryan Corrigan, LVT, VTS-EVN

Cập nhật lần cuối: Ngày 12 tháng 4 năm 2020 Tài liệu tham khảo được phê duyệt